Gevaarlijke bellende AI-chatbots
Steeds meer mensen krijgen telefoontjes van chatbots. Niet de vriendelijke soort die je helpt bij een klantenservice, maar geraffineerde digitale oplichters. Cyberjournalist Maria Genova waarschuwde er onlangs al voor: ze werd zelf gebeld door een chatbot terwijl ze onderweg was naar een lezing. Deze nieuwe vorm van AI-oplichting is levensgevaarlijk. Wat gebeurt er precies, en hoe bescherm je jezelf?
Wat zijn deze gevaarlijke chatbots?
Deze zogeheten AI-robocalls worden uitgevoerd door kunstmatige intelligentie die menselijke gesprekken kan nabootsen. De stemmen klinken levensecht – warm, vriendelijk, en overtuigend. Ze openen met simpele vragen of mededelingen zoals:
- “U heeft een pakket gemist.”
- “Uw bankrekening is geblokkeerd.”
- “We hebben een belangrijke boodschap voor u.”
Sommige bots maken zelfs gebruik van deepfake-technologie: ze imiteren stemmen van bekende personen of autoriteiten.
Wat is het doel van zo’n chatbotgesprek?
Deze gesprekken zijn vaak het begin van phishing of identiteitsfraude. De chatbot probeert je gegevens te ontfutselen of zet je onder druk om snel iets te doen. Denk aan:
- Het geven van je BSN of bankgegevens
- Het installeren van een malafide app of programma
- Het overmaken van geld naar een ‘veilig’ rekeningnummer
Een nieuwe tactiek is het opnemen van je stemgeluid, waarmee criminelen later spraaktechnologie kunnen misleiden – bijvoorbeeld voice-ID bij banken.
Waarom zijn deze chatbots zo gevaarlijk?
- Ze klinken écht. De AI-stemmen zijn bijna niet van mensen te onderscheiden.
- Ze denken mee. Moderne bots kunnen reageren op je antwoorden en emoties.
- Ze werken snel. Binnen enkele zinnen zit je in een oplichtersscript.
- Ze slaan je gegevens op. Alles wat je zegt, kan later worden gebruikt.
Je merkt vaak pas te laat dat je met een bot te maken hebt. En tegen de tijd dat je het doorhebt, zijn je gegevens al buitgemaakt.
Hoe herken je een oplichter-bot?
Let op deze signalen:
- Er is tijdsdruk (“u moet nu handelen”).
- De stem klinkt te perfect of mechanisch.
- Je kunt geen wedervragen stellen die worden beantwoord met logische antwoorden.
- Je hoort een stilte of klik voor het gesprek start (kenmerk van robocalls).
Wat kun je doen om jezelf te beschermen?
- Hang meteen op bij twijfel.
- Installeer een spamfilter-app zoals Truecaller of Hiya.
- Zeg nooit “ja” of je naam bij onbekende bellers.
- Geef nooit persoonlijke info tenzij jij zelf het gesprek bent begonnen.
- Meld verdachte nummers bij je provider en via fraudehelpdesk.nl.
Wat kun je doen als je slachtoffer bent?
- Blokkeer je bankpassen en laat je rekening controleren.
- Doe aangifte bij de politie.
- Meld je bij de Fraudehelpdesk.
- Verander je wachtwoorden als je die via de telefoon hebt genoemd.
- Laat je stem-ID uitschakelen bij banken als je stem mogelijk is opgenomen.
Toekomstbeeld: wordt het nog erger?
Waarschijnlijk wel. Deze technologie ontwikkelt zich razendsnel. De verwachting is dat AI-scams persoonlijker, overtuigender en emotioneler zullen worden. Denk aan bots die doen alsof ze een familielid zijn in nood.
Cyberveiligheid begint dus met bewustwording. Laat je niet misleiden door een vriendelijke stem. En onthoud: echte organisaties sturen nooit gevoelige informatie via de telefoon zonder jouw toestemming.
Lees meer artikelen over AI en beveiliging.
