Mijn zoektocht in de Duitse belastingenjungle

Als ZZP-er de Duitse markt bedienen, het kán!

Enige jaren geleden stond ik op een creatief marktje in Kranenburg waar ik zelfgemaakte sieraden verkocht. Ik had de inkomsten netjes opgegeven en had uitgezocht dat ik deze inkomsten niet in Nederland, maar in Duitsland moest opgeven. Omdat dit proces vrij ingewikkeld was in 2017 heb ik een Duitse boekhouder ingeschakeld. Uiteindelijk was ik meer kwijt aan de boekhouder, dan aan het bedrag dat ik aan de Duitse belastingdienst moest betalen samen met wat ik er aan opbrengsten overhield. Dit moet eenvoudiger de volgende keer, bedacht ik me.

Nu is het acht jaar later en ik ben van plan om binnenkort mijn diensten als VA en tuinvrouw in Duitsland aan te bieden. En wat blijkt? Het aanbieden van VA-diensten aan Duitse bedrijven is fiscaal gezien eenvoudiger dan het fysiek werken als tuinvrouw bij een particulier net over de grens.

Dat lijkt misschien vreemd. Want tuinieren klinkt onschuldiger dan virtueel assistentschap. Toch zit het fiscale verschil ‘m niet in de inhoud van je werk, maar in waar het werk plaatsvindt en aan wie je levert.

Voor tuinwerkzaamheden bij Duitse particulieren

De regels zijn helder en streng. Je verricht deze werkzaamheden ter plaatse in Duitsland. En omdat het gaat om werk aan of rondom een woning – onroerend goed dus – is de dienst automatisch belast in het land waar dat onroerend goed ligt. In dit geval: Duitsland.

Dat betekent dat je hiervoor Duitse btw (Mehrwertsteuer, MwSt) moet rekenen aan je particuliere klant. En dat je deze ook moet afdragen aan de Duitse belastingdienst. Die procedure lijkt misschien op wat we in Nederland gewend zijn, maar voor een Nederlandse ondernemer komt er meer bij kijken.

Je kunt voor deze fysieke tuindiensten niet de OSS-regeling gebruiken. OSS (One Stop Shop) is een vereenvoudigde manier om buitenlandse btw via je eigen land af te dragen, maar die geldt alleen voor afstandsverkopen en digitale diensten aan consumenten – niet voor tuinwerk bij iemand thuis. Zelfs als je er maar een paar uur per jaar werkt.

Wat dan wel? Je moet je opnieuw laten registreren bij het Finanzamt – het Duitse belastingkantoor. In mijn geval was dat Kleve, en daar stond ik ooit al ingeschreven. Gelukkig bleek die oude registratie nog reactiveren te zijn. Een kort berichtje met mijn oude nummer en een toelichting volstaat. Geen nieuw traject, geen duur accountantskantoor.

Maar ook zonder eerdere inschrijving geldt: zodra je op Duitse bodem werk doet dat belast wordt, moet je een Duits btw-nummer aanvragen. Dat kan via een formulier (USt 1 TJ), eventueel met wat hulp van de Nederlandse Belastingdienst of een Grensinfopunt. Je hoeft geen bedrijf in Duitsland op te richten. Je blijft gewoon zzp’er in Nederland, met een kleine Duitse nevenregistratie voor de btw. Maar ja, het is wel een extra administratie, plus een apart aangiftetraject via Elster, het Duitse online portaal.

En hoe zit het dan met VA-diensten aan Duitse bedrijven?

Tot mijn verrassing zijn die een stuk eenvoudiger geregeld. Als je diensten levert aan een Duits bedrijf dat geregistreerd is voor btw, dan verleg je de btw naar de klant. Je zet op de factuur dat de btw is verlegd (btw-verlegdregeling) en het Duitse bedrijf draagt de btw af in Duitsland. Jij zelf doet geen btw-aangifte in Duitsland. Je meldt deze omzet in je Nederlandse aangifte, en geeft het btw-nummer van de klant door via je ICP-opgave. That’s it.

Geen Duitse registratie, geen extra portaal, geen gedoe. En dat terwijl je dienstverlening misschien veel uitgebreider is dan een paar uur snoeien of gras maaien.

Het voelt onlogisch. Maar het is logisch binnen het systeem. Want VA-diensten zijn niet verbonden aan een fysieke locatie. Ze worden vanuit Nederland geleverd. En dat maakt ze automatisch belast in het land van de afnemer – in dit geval Duitsland. Maar omdat de klant ondernemer is, mag je de btw verleggen. En zo kom je er met een vrij eenvoudige administratie vanaf.

Kortom

Over de grens werken klinkt als een romantisch avontuur. Je eigen werk meenemen, nieuwe klanten bedienen, een groter bereik. Maar de praktijk vereist voorbereiding. Waar je bij een Nederlandse klant gewoon je factuur stuurt met 21% btw en het in je kwartaalrapport meeneemt, moet je voor een Duitse klant al snel nadenken over:

• Wat voor werk je doet
• Waar dat werk wordt uitgevoerd
• Wie je klant is: particulier of ondernemer
• Hoe je btw technisch moet handelen

Voor mij is het duidelijk: ik wil wel over de grens werken, maar niet verdrinken in onnodige administratieve rompslomp. Door vooraf goed uit te zoeken hoe het zit – en soms gewoon even contact op te nemen met het Finanzamt of de Belastingdienst – kun je veel fouten en kosten voorkomen.

En soms moet je ook durven zeggen: dit doe ik wel, maar dat niet. Sieraden verkopen op een markt? Leuke ervaring, maar geen blijvend verdienmodel. Tuinwerk in Duitsland? Ja, mits ik die registratie weer activeer. VA-diensten aan Duitse bedrijven? Absoluut – dat is de makkelijkste vorm van internationaal ondernemen die ik me kan voorstellen.

Of het eenvoudiger is dan in 2017? Ja. Maar alleen omdat ik nu weet waar ik moet beginnen.